Өткен жылы Астана мен Алматыда тұрғын үй құрылысында айтарлықтай секіріс болды. ҚР аспирантурасының БНС деректеріне сәйкес қаңтар-мамыр айлары аралығында елордада 1,2 млн шаршы метр және Оңтүстік мегаполисте 938,7 мың шаршы метр тұрғын үй салынды. Өткен жылмен салыстырғанда Астанада өсім 35% — ((317,5 мың шаршы метр), ал Алматыда-72% — 7 (392,9 мың шаршы метр) құрады.
Көрсеткіштердің бұл әсерлі өсуі Астананы 2017 жылдың ең жоғары деңгейіне жақындатады (1,3 миллион шаршы метр), ал оңтүстік қала соңғы 10 жылда ең жоғары деңгейге жетті. Осылайша, Астана мен Алматы белсенді дамуды жалғастыруда және Қазақстанның ірі қалалары ретінде өз ұстанымдарын нығайтуда, инфрақұрылымы тамаша және тартымды жылжымайтын мүлік объектілері бар, мұнда әркім өз қалауы бойынша тұрғын үй таба алады.
Астана мен Алматыда бастапқы тұрғын үй нарығын салқындату қажеттілігі туралы мәлімдемелерге қарамастан, тұрғын үй құрылысы қарқынды жүріп жатыр. 2023 жылға арналған жоспарға сәйкес, Астанада 2 млн шаршы метрден аспайтын (2022 жылдың нақты деңгейіне -0,4 млн), Алматыда — 1,5 млн (-0,2 млн) тапсыру жоспарланған болатын. Алайда, сарапшылар егер ештеңе өзгермесе, биылғы жылы енгізілген аумақтардың айтарлықтай өсуін күтуге болатындығын атап өтті.
Бұл өсім екі қалада да инженерлік инфрақұрылым тапшылығы аясында орын алуда. Қазірдің өзінде мегаполистердің тұрғындары сумен жабдықтау проблемаларын бастан кешіруде, бұл өмірдің сапасы мен жайлылығына теріс әсер етеді. Тұрғын үй құрылысын дамытудағы маңызды қадам қалалардың инфрақұрылымын жақсарту болып табылады, бұл тұрғындардың жайлы тұрғын үйге деген қажеттіліктерін қанағаттандырып қана қоймай, оларды қажетті қызметтер мен коммуникациялармен қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Сонымен қатар, құрылыстың өсуін елемеуге болмайды, өйткені бұл елдің экономикалық өсуіне және оның бәсекеге қабілеттілігінің артуына тікелей әсер етеді.
ҚР аспирантурасының БНС деректерін талдау барысында Астананың тұрғын үй құрылысына инвестициялар өткен жылмен салыстырғанда ағымдағы жылдың қаңтар-мамыр айларында 2,8% — ға (6,2 млрд теңге) төмендегені анықталды. Бұл соңғы төрт жылдағы алғашқы құлдырау, бұл тұрғын үй нарығының салқындауының басталуын және қаладағы жаңа тұрғын үйге деген сұраныстың төмендеуін көрсетуі мүмкін.
Көптеген адамдар жағдайдың өзгеруі мүмкін деп үміттенгенімен, өзгерістер бірден болмауы мүмкін және бірнеше жылдан кейін ғана болуы мүмкін. Өйткені, қазіргі инфляция жағдайында тұрғын үй бағасының төмендеуі маңызды бола алмайды. Тұрғын үй инвестициясының төмендеуін көрсететін екінші көрсеткіш-салыстырмалы бағаның 6,5% төмендеуі.
Алайда, тұрғын үйге инвестицияның төмендеуі оң нәтиже беруі мүмкін, өйткені бұл ресурстарды ұтымды пайдалануды қамтамасыз ететін тұрақты нарыққа әкелуі мүмкін. Бұл, сайып келгенде, үй сатып алғысы немесе жалға алғысы келетіндер үшін жақсы мәмілелер жасауға әкелуі мүмкін. Сонымен қатар, инвесторлар өз ресурстарын басқа салаларға бағыттай алады, бұл қала мен жалпы елдің экономикасын әртараптандыруға ықпал етуі мүмкін.
Алматы қаласында инвестициялық белсенділіктің айтарлықтай төмендеуі байқалады. Бұл құбылысты ПКБ сарапшылары атап өтті, олар мұндағы инвестициялардың төмендеуі басқа қалаларға қарағанда одан да маңызды екенін атап өтті. Ағымдағы жылдың алғашқы бес айында жергілікті бастапқы тұрғын үй нарығына 215,2 млрд теңге түсті, бұл өткен жылмен салыстырғанда 6,3% — ға (14,4 млрд теңге) аз. Егер инфляцияны ескеретін болсақ, онда 9,2% — глубок құрайтын терең құлдырау туралы айтуға болады. Бұл сонымен қатар соңғы жеті жылдағы қаңтар-мамыр айларындағы инвестиция көлемінің алғашқы төмендеуі.